Αρχικά της δίνεται η βοτανική ονομασία Origanum heracleoticum “ορίγανος Ηρακλεωτική, οι δε κονίλην καλούσι” μας λέει ο Διοσκουρίδης, αργότερα ονομάζεται Origanum vulgare hirtum και είναι η αληθινή ελληνική ρίγανη - Origanum vulgaris hirtum is the true Greek Oregano με γεύση τόσο έντονη που μουδιάζει το τέλος της γλώσσας όταν είναι φρέσκια και τα άνθη της ελληνικής ρίγανης είναι λευκά στο σύγχρονο κόσμο μας θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε να ξαναθυμηθούμε, να ξαναγνωρίσουμε κάποια πράγματα, να ξαναθυμηθούμε αρχαίες θεραπείες οι οποίες στις μέρες μας επιβεβαιώνονται, να επαναπροσδιορίσουμε τις απόψεις μας για πολλά βότανα και τροφές. Να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο ζωής μας σε σχέση με την διατροφή μας και τις παθήσεις, να αναρωτηθούμε γιατί ο μεγάλος γιατρός ο Ιπποκράτης και οι γιατροί που ακολούθησαν τις διδαχές του θεωρούσαν ότι “το καλύτερο φάρμακο είναι κανένα φάρμακο” και γιατί χρησιμοποιούσαν κυρίως φυτικά φάρμακα, γιατί οι γιατροί στις περιγραφές του Ομήρου για την αντιμετώπιση των διάφορων παθήσεων χρησιμοποιούσαν σαν φάρμακα ότι τους προσέφερε η φύση.
Να αναρωτηθούμε γιατί ο Ασκληπιός υποδείκνυε τα βότανα σε ένα πλήθος παθήσεων, να αναρωτηθούμε πως είναι δυνατόν να γνώριζαν όλα αυτά τα λαμπρά πνεύματα τα μυστικά της πιο λαμπρής ομορφιάς και υγείας προτείνοντας για κάθε πάθηση και πρόβλημα την άριστη δυνατή λύση, πως γνώριζαν τα μυστικά της υγείας και της ομορφιάς που βρίσκονται καλά κρυμμένο μέσα στα βότανα; Θάμνος κοντός και φρυγανώδης με κορμό ξυλώδη χωρίς ελαστικότητα, τα κλαδιά του λεπτά σχηματίζουν ανθοφόρα κεφάλια στις άκρες, τα φύλλα έχουν σχήμα αυγοειδές, είναι χνουδωτά και σταχτόχρωμα. Αν τα τρίψουμε αναδύουν ευχάριστη αρωματική οσμή, τα άνθη λευκά αλλά και ρόδινα προς μενεξεδί με εξαίσιο άρωμα
Ρίγανη Μεσόγειος Ελλάδα
Περίπου το 75% των ειδών της βρίσκονται στην ανατολική περιοχή της Μεσογείου και ελάχιστα στη δυτική, το όνομα της προέρχεται από τις λέξεις «όρος» και «γάνος» γάνος η λαμπρότητα, το φυτό που λαμπρύνει το βουνό. Αυτό το πολυετές αρωματικό χόρτο το ευρύτατα διαδεδομένο σε όλους τους ξερότοπους της Ελλάδας, αυτοφυές, στα πιο άνυδρα και ανεμοδαρμένα βουνά και νησιά της χώρας μας, από την Κρήτη, στη Μακεδονία, στην Πελοπόννησο εκεί ψηλά στον Ταύγετο και στον Πάρνωνα, στα περισσότερα νησιά μας. Το μόνο που δεν αρέσει στο σκληραγογημένο αυτό φυτό είναι οι αμμουδερές παραλίες και οι βάλτοι ποτέ μα ποτέ δεν θα τη βρούμε σε αυτές τις περιοχές, θα τη συναντήσουμε όμως σε μέρη άγονα και άνυδρα και ενώ αγαπάει υπερβολικά τον ήλιο θα τη βρούμε να αντέχει και σε θερμοκρασίες χαμηλές ακόμα και σε μείον 25 βαθμούς.
Άγρια Ελληνική ρίγανη γνωστή εδώ και χιλιάδες χιλιάδες χρόνια, η καλύτερη στον κόσμο. Στην Αρχαία Ελλάδα τη συναντάμε να είναι σύμβολο χαράς και ευτυχίας καθώς τα γαμήλια στεφάνια συνήθιζαν να περιέχουν και κλαδιά ρίγανης αλλά και σαν καρύκευμα στην μαγειρική και σαν ένα από τα βασικότερα και ισχυρότερα ιάματα. Σήμερα κατόπιν πάρα πολλών ερευνών από διάφορα πανεπιστήμια έχει αποδειχθεί ότι: Ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια, πνευμονία, βρογχικά, γρίπη, κρυώματα, βήχας, τροφικές δηλητηριάσεις και πολλά άλλα. 'Ολα δειλιάζουν μπροστά στην ρίγανη των βουνών μας, στη ρίγανη της Ελληνικής γης. Έχει αποδειχθεί σε εργαστηριακές δοκιμές ότι τα “μικρόβια” που προκαλούν κοινές ασθένειες δε αντέχουν στο πέρασμά της, ακόμα και ανθεκτικά στα αντιβιοτικά στελέχη μεταλλαγμένων βακτηρίων δεν έχουν καμία άμυνα απέναντι στη ρίγανη.
Οι ιδιότητες της πολλές:
αντιφλεγμονώδεις
αντιοξειδωτικές
θεραπευτικές
επουλωτικές
τονωτικές
χωνευτικές
εφιδρωτικές
αντιβηχικές
αντιδιαρροϊκές
αντισηπτικές
αντιφυσητικές
εμμηναγωγές
αντιαιμορραγικές
διουρητικές
αναλγητικές
αντι-καρκινογόνες
αντιμυκητιασικές ( 2 )
αντιβακτηριακές
αντιρρευματικές
αντιπαρασιτικές
αποχρεμπτικές
ισχυρές αντιϊικές
αντιαθηροσκληρωτικές
διευκολύνει την πέψη και ανοίγει την όρεξη
διεγερτική της μήτρας για αυτό δεν χορηγείτε ποτέ σε εγκύους
Τι είναι αυτό που τις δίνει όλες αυτές τις θαυμαστές ιδιότητες; Τι είναι αυτό που κάνει τη ρίγανη να είναι ένα τόσο σημαντικό βότανο; Ποια είναι τα συστατικά με τόσο μεγάλη βιολογική δράση;
Το αιθέριο έλαιό της: Το αιθέριο έλαιό της με το πλήθος των σπουδαίων ουσιών που περιέχει, η ξερή ρίγανη περιέχει 3 έως 5% αιθέριο έλαιο σε μερικές δε περιοχές μπορεί να φτάσει και να περάσει το 7% και αυτό συμβαίνει μόνο σε περιοχές της Ελλάδας. Οι εξαιρετικά μεγάλες αυτές τιμές βρέθηκαν στην Κρήτη, στην Αμοργό, στο Γύθειο και στη χερσόνησο του Αθου. Τέτοιες υψηλές τιμές δεν έχουν βρεθεί σε κανένα άλλο είδος ρίγανης. Το αιθέριο έλαιο λοιπόν της ρίγανης περιέχει δύο κύριες ουσίες στις οποίες αποδίδονται οι βιολογικές ισχυρές της δράσεις και αυτές είναι η καρβακρόλη 5-isopropyl-o-cresol, 5-isopropyl-2-methylphenol – C10H13OH καιη θυμόλη (6-isopropyl-m-cresol – C10H14O) αυτές οι δυο φαινολικές ενώσεις δρουν με συνέργεια δηλ συνδυαστικά επιπλέον σε μικρότερες ποσότητες ανιχνεύονται και οι παρακάτω ουσίες:
α-pinene
linalyl acetate
camphene
methylcarvacrol
β-bisabolene
6-methyl-3-heptanol
p-cimene
calemene
p-cimene-8-ol
β-caryophyllene
myrcene
cineole
phellandrene
cis-dihydrocarvone
β-pinene
cis-sabinene hydrate
sabinene
cymene
spartholerol
decane
γ-terpinene
germacrene D
terpinen-4-ol
carvacrol acetate
terpinolene
hexanal
limonene
trans-dihydrocarvone
linalool
undecane
στη ρίγανή μας βρίσκουμε επίσης:
σίδηρο και
μεγάλες ποσότητες βιταμίνης C
Η ρίγανη είναι ένα από τα βότανα με το μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C. (565 mg %) στη ρίγανη εντοπίζουμε και ένα άλλο ενδιαφέρον γεγονός παρ όλες τις διαφορές που παρατηρούμε λόγω εποχικής και λόγω γεωγραφικής θέσης στη σύσταση της, το άθροισμα των συστατικών της catvacrol + thymol + p-cymene + y-terpinene – παραμένει πάντα σταθερό. Αυτό το αξιοθαύμαστο γεγονός προσδίδει στη ρίγανη- Origanum vulgare ssp. hirtum -μια αξιοθαύμαστη σταθερότητα
Πως και που χρησιμοποιούμε την ρίγανη
με τη μορφή εγχυμάτων για την υπέρταση και την αρτηριοσκλήρυνση
με τη μορφή εγχυμάτων για την ατονία των εντέρων
με τη μορφή εγχυμάτων για την όρεξη και για να διευκολύνουμε την πέψη
με τη μορφή εγχυμάτων σαν ηρεμιστικό για το νευρικό σύστημα
με τη μορφή εγχυμάτων για τις γυναικολογικές ασθένειες π.χ σαν εμμηναγωγό στα επώδυνα έμμηνα ή στην εμμηνόπαυση
για την οξεία και χρόνια βρογχίτιδα σαν αποχρεμπτικό για το βήχα
για την βελτίωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος
για την πνευμονία
για την δύσπνοια και τη φυματίωση των πνευμόνων
για την γρίπη
για το κρυολόγημα
για το βήχα
για τον πονόλαιμο λόγω των θεραπευτικών και επουλωτικών ιδιοτήτων της χρησιμοποιούμε τη ρίγανη με τη μορφή γαργάρας για τις φλεγμονές και τα έλκη της κοιλότητας του στόματος και των αμυγδαλών
για την ιγμορίτιδα
για την ακμή
για το έκζεμα
για τις αλλεργίες
για το άσθμα
για τον έρπη
για την ψωρίαση
για την αρθρίτιδα
για τις αυτοάνοσες διαταραχές
για την κακή αναπνοή
για τις λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης
για τις λοιμώξεις από Candida
για την κολίτιδα
για την νόσο του Crohn
για τον δάγκειο πυρετό
για την ωταλγία
για την κόπωση
για την τροφική δηλητηρίαση
για την γαστρίτιδα
Για την ευεργετική (σπασμολυτική, αντιδιαρροϊκή) δράση της στις ασθένειες των εντέρων και σε περιπτώσεις που συνοδεύονται με δυσκοιλιότητα και τυμπανισμό, για τους σπαστικούς πόνους στο στομάχι και έντερα, στις ασθένειες των εντέρων και των χοληφόρων οδών, για την δυσπεψία, για την σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, για την λοίμωξη των νεφρών, για την διαταραχές του προστάτη, για την λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, τα πρώτα συμπτώματα του κρυολογήματος ή της γρίπης δεν ξεχνάμε να τοποθετούμε μερικές σταγόνες ριγανέλαιο σε ένα χαρτομάντιλο ή σε λίγο βαμβάκι το οποίο βάζουμε δίπλα στο μαξιλάρι μας για να βοηθήσει στην αποσυμφόρηση της μύτης. Χρησιμοποιούμε τη ρίγανη εξωτερικά με μορφή εμπλάστρων ή με πλυσίματα ή με την μορφή λαδιού για:
ακμή
κοψίματα
elliniki-agria-rigani-i-isxiroteri-kai-kaliteri-tou-kosmou-freskia μώλωπες
φλεβίτιδα
αρθρίτιδα
εγκαύματα
πόνος στους μυς και στους τένοντες
πόνος στην πλάτη
κεφαλαλγίες
πονόδοντος
προβλήματα των ούλων
έκζεμα
ψωρίαση
το γνωστό μας πόδι του αθλητή
μυρμηγκιές
τσιμπήματα εντόμων
έρπης
πιτυρίδα
σμηγματόρροια
πληγές του δέρματος
Μπορούμε να πλύνουμε με έγχυμα ρίγανης
πληγές
έκζεμα
περιοχές με φαγούρα
καλόγερους και
πυώδη σπυριά
Το ριγανέλαιο μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε αυτούσιο στο δέρμα με προσοχή ή διαλυμένο σε ελαιόλαδο σε μιά αναλογία ένα ( 1 ) προς πέντε ( 5 ) όταν πρόκειται για μεγάλες περιοχές ή για περιοχές του δέρματος με πληγές. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της ρίγανης είναι οι ισχυρότατες αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχει έτσι όταν προστίθεται σε τρόφιμα τα προστατεύει από την οξείδωση και τον οργανισμό τον δικό μας από τις νιτροζαμίνες οι οποίες είναι καρκινογόνες ουσίες και για άλλη μιά φορά βλέπουμε πόσο δίκιο είχαν οι παλιές μαγείρισσες που ειδικά το κρέας που επρόκειτο να ψήσουν το μαρινάριζαν με ρίγανη και δεντρολίβανο.
Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες της ρίγανης, του δεντρολίβανου, του δυόσμου, του φασκόμηλου βοτάνων τα οποία συνήθως χρησιμοποιούμε για να μαρινάρουμε τα κρέατα, αποδίδονται στα φλαβονοειδή. Μελέτες που έχουν γίνει έχουν διαπιστώσει ότι η προσθήκη ρίγανης στο ελαιόλαδο ενισχύει την ήδη ισχυρή αντιοξειδωτική του δράση. Οι δύο βασικές ουσίες που δίνουν στη ρίγανη τις αντισηπτικές της ιδιότητες είναι η καρβακρόλη και η θυμόλη. Γι’ αυτό και το ριγανέλαιο είναι καλό ακόμη και για τους μύκητες των νυχιών. Υπάρχει όμως κάτι πολύ πιο σοβαρό σχετικά με τη ρίγανη, πέρα από τις γνωστές της καλές ιδιότητες σε ό,τι έχει σχέση με τα αναπνευστικά προβλήματα και τις διάρροιες. Το αναπτύσσει στο βιβλίο του «Η Χημεία στο πιάτο» και ο ομότιμος καθηγητής της Οργανικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Αναστάσιος Βάρβογλης.
Ξεκινώντας από το καφεϊκό οξύ, που είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό, γίνεται η παρατήρηση ότι, αν και το όνομά του τείνει να μας παρασύρει να πιστέψουμε το αντίθετο, δεν υπάρχει μόνο στον καφέ αλλά και σε άλλα τρόφιμα. Σε αχλάδια, ελιές, σταφύλια, θυμάρι, βασιλικό και στη ρίγανη. Ειδικά η ρίγανη περιέχει ένα παράγωγό του, το ροσμαρινικό οξύ, με ισχυρότατο αντιοξειδωτικό χαρακτήρα. Σε ένα από τα πειράματα διαπιστώθηκε ότι καταστέλλει την παραγωγή από τον μύκητα Aspergillus Flavus των καρκινογόνων μεταβολιτών του, των αφλατοξινών, σε ποσοστό 95%. Σήμερα θεωρείται από τις πλέον αξιόλογες αντικαρκινικές ουσίες που απαντούν στις τροφές, με ισχυρή παρεμπόδιση της ηπατικής μετάστασης».
Οπως μου είχε πει κάποτε μια φαρμακοποιός, «η ρίγανη είναι εξαιρετικό φάρμακο αλλά δυστυχώς είναι και πολύ φθηνή για να ενδιαφέρει τις φαρμακευτικές εταιρείες”. Πριν δούμε πως συλλέγουμε το θαυμάσιο αυτό βότανο μία παράκληση που και άλλες φορές έχω κάνει-προς όλους όσους μαζεύουν ρίγανη και γενικώς βότανα ας μαζεύουμε μόνο όσο βότανο χρειαζόμαστε -δύο το πολύ τρία ματσάκια- μας φτάνει για όλο το χρόνο και ποτέ μα ποτέ δεν ξεριζώνουμε τα φυτά, είναι ότι χειρότερο μπορούμε να κάνουμε τόσο στα βότανα όσο και σε μας τους ίδιους. Ας δούμε τώρα πως συλλέγουμε τη ρίγανη η καλύτερη εποχή είναι η εποχή της ανθοφορίας, κόβουμε τα ανθισμένα κλωνάρια περίπου 30 με 35 εκατοστά μέγεθος τα κάνουμε ματσάκια όχι πολύ παχιά περίπου 4 με 5 εκατοστά τα δένουμε χαμηλά στη βάση τους και τα κρεμάμε ανάποδα σε σκιερό μέρος να ξηραθούν.
Περιμένουμε μέχρι να ξεραθούν τελείως και τρίβουμε με το χέρι τα φύλλα και τους ανθούς-όχι με το μίξερ όπως έχω δει να γίνεται τώρα τελευταία που τρίβεται μαζί και το κοτσάνι- μόλις την τρίψουμε την αποθηκεύουμε σε γυάλινο σκουρόχρωμο βάζο και την φυλάσσουμε σε σκοτεινό-ξηρό μέρος για δύο το πολύ χρόνια. Και μην ξεχνάμε: η άγρια ρίγανη είναι μία από εκείνες τις σπάνιες ουσίες που το λάδι της έχει τη δύναμη να μας δώσει συνεπή θετικά αποτελέσματα αν μια λοίμωξη αναπτυχθεί.
Maria Giannakopoulou
