Αποστολή, Καρδίτσα
karditsa_synetairismoi.jpg
πριν μας εξηγήσουν τα στάδια της επεξεργασίας | ΦΩΤ.: Μ.- Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
γράφει ο
Μιχαήλ Άγγελος Κωνσταντόπουλος
Η «Εφ.Συν.» βρέθηκε στην Καρδίτσα προσκεκλημένη στο ευρωπαϊκό τριήμερο Αγροτικής Αειφορίας που συνδιοργάνωσαν το ευρωπαϊκό Forum Synergies μαζί με την Αναπτυξιακή Καρδίτσας (ΑΝ.ΚΑ.) κι άλλους φορείς, δίνοντάς μας την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με εγχειρήματα που επιχειρούν να αλλάξουν τον τρόπο που μια αγροτική κοινότητα παράγει· και να γνωρίσουμε από κοντά τους μηχανισμούς συνεργασίας και πρακτικής στήριξης που καθιστούν το οικοσύστημα της Καρδίτσας μοναδικό στην Ελλάδα και case study (περιπτωσιολογική μελέτη) σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
«Σας προσκαλούμε να ακούσετε, να κατανοήσετε ο ένας τον άλλο, να μοιραστείτε, να ονειρευτείτε, να συμβάλετε και να δράσετε για να αλλάξετε και να βελτιώσετε τις κοινωνίες μας». Με αυτά τα λόγια υποδέχτηκε τους συμμετέχοντες στο τριήμερο της λίμνης Πλαστήρας ο Φιλίπ Μπαρέτ από το Forum Synergies.
Στο επίκεντρο βρέθηκαν η κοινωνική οικονομία, οι συνεταιρισμοί και οι πρωτοβουλίες από τα κάτω ως εργαλεία και προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης. Εξάλλου, όπως λένε, «κύριο μέλημα του οικοσυστήματος της Καρδίτσας είναι η τοπική κοινωνία να πάει μπροστά σκεπτόμενη συλλογικά».
Η μετανάστευση εκτός αγροτικών περιοχών και η γενικότερη μείωση του πληθυσμού τους χαρακτηρίστηκε από τους 80 συμμετέχοντες από 20 χώρες ένα από τα κυριότερα προβλήματα.
Μάλιστα η Μαρία Παρταλίδου, καθηγήτρια Αγροτικής Κοινωνιολογίας στο ΑΠΘ, έκανε λόγο για «κρυφή αστεγία» όπου νέες οικογένειες εγκαταλείπουν τα σπίτια τους στην πόλη και επιστρέφουν σε αγροτικές περιοχές καθαρά από ανάγκη.
Η κρίση ως ευκαιρία
Οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν την ανάγκη μετάβασης σε μία άλλου τύπου βιώσιμη ανάπτυξη, με τους πιο αισιόδοξους να κάνουν λόγο για την κρίση ως ευκαιρία, την τρίτη αγροτική επανάσταση και τη μετάβαση στην αγροοικολογία· και τους πιο σκεπτικούς να επισημαίνουν τις δυσκολίες και τα πολλαπλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι συνεταιρισμοί και οι εναλλακτικές πρωτοβουλίες παγκοσμίως.
Μια προσέγγιση για τη συνολική αναβάθμιση του αγροτικού χώρου, είναι αυτή των «οικοσυστημάτων», στα οποία η περιοχή της Καρδίτσας είναι πρωτοπόρος, με συνεργατικούς θεσμούς να προτείνουν λύσεις για το πώς μπορεί να επιτευχθεί μία νέου τύπου βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη.
Οπως εξήγησε ο Βασίλης Μπέλλης, από την Αναπτυξιακή Καρδίτσας, «από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης υπάρχει σοβαρή έλλειψη κεφαλαίων. Δεν υπάρχουν ξένες επενδύσεις και οι τοπικές επιχειρήσεις δεν έχουν ρευστότητα, ούτε οι τράπεζες.
»Ούτε όμως το κράτος μπορεί να προχωρήσει σε επενδύσεις. Ετσι, δοκιμάσαμε κάτι διαφορετικό στην Καρδίτσα. Αποφασίσαμε να συνεργαστούμε περισσότερο και έχουμε αναπτύξει ένα οικοσύστημα συνεργατικών-συνεταιριστικών θεσμών».
Προϊόν αυτής της συνεργασίας είναι -ανάμεσα στα άλλα- δύο συνεταιριστικές επιχειρήσεις του οικοσυστήματος τις οποίες είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε και οι οποίες φιλοδοξούν να είναι σύντομα σε πλήρη λειτουργία ενισχύοντας ένα σύνολο δραστηριοτήτων της τοπικής οικονομίας.
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ (ΕΣΕΚ)
Μια πρότυπη συλλογική ενεργειακή μονάδα
Ο Γιώργος Κονταξής μάς ξεναγεί στις εγκαταστάσεις της ΕΣΕΚ | ΦΩΤ.: Μ.- Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
Τα υποπροϊόντα από την υλοτομία και την επεξεργασία ξύλου και η υπολειμματική αγροτική βιομάζα καλλιεργειών της περιοχής (κυρίως από βαμβάκι, καλαμπόκι) μπορεί να αποτελέσουν μια πρώτης τάξης ευκαιρία για την παραγωγή στερεών βιοκαυσίμων από ξύλο (πέλετ) και ενέργειας που θα εξυπηρετήσει ευρύτερες ανάγκες, από την αγροτική παραγωγή ώς τη θέρμανση.
Μέχρι σήμερα αυτός ο θησαυρός έμενε αναξιοποίητος, μιαπραγματικότητα που φιλοδοξεί να αλλάξει η ΕΣΕΚ, αποτελώντας πρότυπη ενεργειακή μονάδα.
Περίπου 470 πολίτες έδειξαν ενδιαφέρον στην αρχή για τον συνεταιρισμό, με τους 350 να συμμετέχουν τελικά αγοράζοντας συνεταιριστική μερίδα ύψους 1.000 ευρώ.
Με το κεφάλαιο που συγκεντρώθηκε σε συνδυασμό με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (Leader) και χρηματοδότηση από τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας ολοκληρώθηκε η μονάδα επεξεργασίας.
Τα προβλήματα που ακόμα αντιμετωπίζει το εγχείρημα είναι αρκετά. Για παράδειγμα, η νομοθεσία δεν επέτρεπε αρχικά να χτιστεί η μονάδα στην έκταση που επιλέχθηκε με κριτήριο τη δυνατότητα να τροφοδοτείται και το δίκτυο της ΔΕΗ.
Επίσης, λόγω της απαξίωσης των συνεταιρισμών τα περασμένα χρόνια, η απόφαση για συμμετοχή αλλά και η καταβολή του τιμήματος (ύψους 1.000 ευρώ) δεν ήταν εύκολη υπόθεση.
Το 2016 ολοκληρώθηκαν οι εγκαταστάσεις και έγιναν γενικές δοκιμές, αλλά μίαβλάβη στον μηχανολογικό εξοπλισμό άφησε τη μονάδα 3 μήνες πίσω σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα που είχε εκπονηθεί.
Το εργοστάσιο συνολικού εμβαδού 430 τ.μ. στην Αγιοπηγή του Δήμου Καρδίτσας κατασκευάστηκε ύστερα από πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς τις τεχνικές εταιρείες και τους εργολάβους από την Καρδίτσα και την Περιφέρεια Θεσσαλίας, με την παραλαβή και αποσφράγιση των προσφορών να γίνεται παρουσία και των οκτώ εταιρειών που συμμετείχαν.
«Φιλοδοξούμε, αν όλα πάνε καλά, να μη μείνουμε σ’ αυτό το εργοστάσιο και να φτιάξουμε κι άλλες μονάδες. Οι προμηθευτές μας θα έχουν ανταποδοτικό ή χρηματικό όφελος. Θα υπάρξει συνεργασία με δασικούς συνεταιρισμούς, κάτι που θα βοηθήσει ορεινά χωριά να μην εγκαταλείπονται. Θα δώσουμε πνοή στην περιοχή», μας είπε ο Γιώργος Κονταξής, μέλος του Δ.Σ. της ΕΣΕΚ.
Ενδιαφέρον να συμμετέχουν έχουν εκδηλώσει δήμοι και η αντιπεριφέρεια της περιοχής, με κάποιους φορείς να έχουν ήδη λάβει αποφάσεις για την αγορά συνεταιριστικών μερίδων.
Βέβαια, ο κ. Κονταξής θα ήθελε να υπάρχει ακόμα περισσότερη συμμετοχή απλών πολιτών και αγροτών της περιοχής γιατί πρόκειται για ένα σχέδιο-πρόγραμμα που τους αφορά και η συμμετοχή τους εγγυάται την περαιτέρω ανάπτυξη στο μέλλον ενός εγχειρήματος από το οποίο μπορεί να προκύψει σημαντικό όφελος στην περιοχή.
Η παραγωγή αναμένεται να κυμανθεί αρχικά στους 100 τόνους πέλετ μηνιαίως (περίπου 4 τόνοι ημερησίως), ποσότητα ικανή να καλύψει σε πρώτη φάση την τοπική ζήτηση, κυρίως από καπνοπαραγωγούς της ευρύτερης περιοχής. Στη συνέχεια υπάρχει πρόβλεψη για αύξηση της παραγωγής ώστε να υπάρχει διάθεση και σε πανελλαδικό επίπεδο.
«Στόχος είναι εντός του Ιουλίου να ξεκινήσει δοκιμαστικά η παραγωγή. Οσοι μάς προμηθεύουν την πρώτη ύλη θα έχουν και οικονομικό όφελος· τώρα τα πριστήρια της περιοχής στέλνουν το πριονίδι, που είναι μία από τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούμε, σε περιοχές εκτός Καρδίτσας ακόμα και στο εξωτερικό.
»Πρόκειται για έναν νέου τύπου συνεταιρισμό, στον οποίο θέλουμε κι άλλη συμμετοχή. Φιλοδοξούμε να είμαστε πρότυποσε όλη την Ελλάδα, να δείξουμε τον δρόμο της εξόδου από την κρίση», λέει στην «Εφ.Συν.» ο αντιπρόεδρος της ΕΣΕΚ, Γιώργος Διδάγγελος, ελπίζοντας να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα ώστε να μπορέσουν να κάνουν τον προγραμματισμό τους οι τοπικοί καπνοπαραγωγοί και να εξασφαλιστούν αγοραστές για το προϊόν.
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΣΤΕΒΙΑΣ
Σχεδιάζοντας μια βιώσιμη παραγωγή
Δύο νέοι αγρότες μέλη του συνεταιρισμού Στέβιας:
Κώστας Σκορδάς (αριστερά) και Λάμπρος Κυριάκης |ΦΩΤ.: Μ. - Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
«Ολα ξεκίνησαν από μία ημερίδα μαζί με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας το 2012. Θέλαμε να δούμε ποιες νέου τύπου καλλιέργειες προσφέρονταν στην περιοχή μας ώστε η δραστηριότητά μας να είναι βιώσιμη και να μην αναγκαστούμε να… βγάλουμε διαβατήριο», μας λέει ο Κώστας Σκορδάς, ένα από τα 64 μέλη του συνεταιρισμού της στέβιας, ξεναγώντας μας στην πρότυπη μονάδα παραγωγής γλυκοζίτη στεβιόλης (γλυκαντικό σε στέρεη και υγρή μορφή που προέρχεται από την επεξεργασία του αποξηραμένου φυτού της στέβιας), η οποία κατασκευάστηκε στο Φανάρι του Δήμου Μουζακίου Καρδίτσας.
Η επένδυση έγινε με τα χρήματα που προήλθαν από τη συμμετοχή των συνεταιριστών και την ένταξη στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα καινοτομίας LEADER.
Η συγκεκριμένη τοποθεσία επιλέχθηκε επειδή υπήρχε ένα παλαιότερο κτίριο του αγροτικού συνεταιρισμού Φαναρίου που ανακαινίστηκε εξ ολοκλήρου περιορίζοντας έτσι κάπως το τεράστιο κόστος κατασκευής ενός νέου από την αρχή. Δεν ήταν τόσο εύκολο, λόγω του κακού προηγούμενου με τους συνεταιρισμούς, να αποφασίσουν οι παραγωγοίνα συνεταιριστούν για να παράγουν ένα υψηλής ποιότητας προϊόν που θα μεταποιείται με μοναδική μέθοδο στην Ευρώπη.
Η έκταση που διαθέτει αυτή τη στιγμή ο συνεταιρισμός είναι 400 στρέμματα, ενώ ιδιαίτερα σημαντική στο όλο εγχείρημα είναι η συμβολή δύο τοπικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων: του ΤΕΙ Λάρισας (τμήμα Βιοσυστημάτων) και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
«Δεν γνωρίζαμε πολλά για τη στέβια. Συνεργαστήκαμε με το Πανεπιστήμιο, μας είπαν για 2-3 συγκεκριμένες ποικιλίες, αγοράσαμε σπόρους από το εξωτερικό και πειραματιστήκαμε. Το 2016 ήταν η πρώτη χρονιά που καλλιεργήσαμε σε μεγαλύτερη κλίμακα», λένε οι ξεναγοί μας.
Οι περισσότεροι καλλιεργητές συνεχίζουν να έχουν στις εκτάσεις τους συμβατικές καλλιέργειες, όπως καπνό, καλαμπόκι ή βαμβάκι, για να μπορούν να έχουν έσοδα και να χρηματοδοτούν τον συνεταιρισμό, που ακόμα δεν έχει ξεκινήσει τη μαζική παραγωγή και τις πωλήσεις, όμως έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από υποψήφιους αγοραστές.
Τα μέλη του συνεταιρισμού είναι πεπεισμένα ότι εντός του 2017 θα καταφέρουν να τελειοποιήσουν την παραγωγή τους και να κάνουν τη δική τους έξοδο στις αγορές.
Το πιο σημαντικό είναι ότι σκοπός του συνεταιρισμού και της υπερσύγχρονης μονάδας που φτιάχτηκε είναι η καθετοποίηση της παραγωγής (διάθεση δηλαδή τελικού προϊόντος) και όχι απλώς η πώληση της πρώτης ύλης - κλασική «αδυναμία» της αγροτικής παραγωγής στη χώρα μας.
«Είμαστε 50 αγρότες που προσπαθούμε να κάνουμε ένα εγχείρημα μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα. Εναν συνεταιρισμό νέας γενιάς, με σκοπό την παραγωγή, τη μεταποίηση και την εμπορία των προϊόντων της στέβιας. Στην αρχή η λέξη συνεταιρισμός ακουγόταν σαν αρνητικό, ήταν πολύ δύσκολο να μαζευτούμε 50 αγρότες σε μία πόλη κατ’ εξοχήν αγροτική.
»Η Αναπτυξιακή Καρδίτσας μάς βοήθησε πολύ για την αντιμετώπιση των γραφειοκρατικών προβλημάτων», μας λέει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού, Γιώργος Κολοσούσας.
Οι δυσκολίες για τα μέλη του συνεταιρισμού παραμένουν αρκετές, καθώς, όπως υποστηρίζουν, ασχολούνται με μία νέου τύπου καλλιέργεια που δεν γνωρίζουν τόσο καλά και προσπαθούν να κάνουν τη γνώση που υπάρχει σε θεωρητικό επίπεδο πράξη.
«Σίγουρα θα υπάρξουν οφέλη σε όλη την τοπική κοινωνία, θα προσλάβουμε εργαζομένους, θα εισρεύσουν χρήματα. Ο συνεταιρισμός μας πονάει γιατί έχουμε βάλει όλοι χρήματα· στην αρχή ήταν 3.000 ευρώ. Δεν γνωριζόμασταν μεταξύ μας από πριν.
»Οι καλλιεργητές θέλουμε να μπορούμε να διαχειριστούμε οι ίδιοι την παραγωγή μας και να ξεφύγουμε από τη μάστιγα του να την παίρνει κάποιος άλλος», καταλήγουν οι δύο νέοι αγρότες που απάντησαν υπομονετικά στις ερωτήσεις και μας έδειξαν τη μονάδα μεταποίησης που ΟΛΟΙ μαζί κατάφεραν να δημιουργήσουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου